Đề nghị đưa nghề làm nhà tre, dừa và nghề đan võng ngô đồng tại Hội An vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

Nghề làm nhà tre, dừa ở Cẩm Thanh, Tp. Hội An phản ánh lịch sử hình thành, phát triển làng xã và các làng nghề, ngành nghề truyền thống ở xã Cẩm Thanh nói riêng và đô thị - thương cảng Hội An nói chung. Dựa vào nguồn vật liệu sẵn có, cư dân địa phương nơi đây đã sáng tạo nên những tri thức liên quan đến việc gia công, lắp dựng nhà tre, dừa phù hợp với điều kiện, môi trường sống. Phương thức làm nhà tre, dừa mang đặc trưng riêng của vùng đất Hội An mà không phải nơi nào cũng có được; từ kiểu dáng hình thức đến kỹ thuật xử lý nguyên liệu, kỹ thuật gia công, lắp dựng đều thể hiện sự sáng tạo, tính cần cù, ham học hỏi của những người thợ lành nghề.

Sự tồn tại và phát triển của nghề làm nhà tre, dừa thể hiện khả năng thích ứng của người dân trong bối cảnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, tạo nên cơ sở dữ liệu khoa học cho việc kiểm kê di sản văn hóa phi vật thể phục vụ công tác bảo vệ phát huy di sản văn hóa nghề truyền thống tại địa phương nói riêng, Hội An nói chung. Đây cũng là kiểu mẫu phản ánh chân thực nhất về làng quê, làng nghề truyền thống còn được bảo tồn phát huy tốt, phục vụ công tác nghiên cứu khoa học về các lĩnh vực văn hóa, xã hội, kinh tế.

Ngoài việc sử dụng các giá trị di sản văn hóa phi vật thể của nghề trong lao động sản xuất, gìn giữ và phát huy, di sản văn hóa phi vật thể của nghề làm nhà tre, dừa còn được trình diễn tại chỗ để phục vụ cho du khách tham quan, phục vụ trong các hoạt động lễ hội, xúc tiến du lịch, làng nghề truyền thống, triển lãm trưng bày các làng nghề lớn diễn ra tại địa phương và trong cả nước; góp phần thúc đẩy sự phát triển làng nghề, giới thiệu quảng bá hình ảnh, sản phẩm làng nghề đến đông đảo Nhân dân, du khách trên cả nước.

Với nghề đan võng ngô đồng, đã tồn tại và phát triển ở vùng biển đảo Cù Lao Chàm trong nhiều thế kỷ qua. Không chỉ mang giá trị vật chất đơn thuần, chiếc võng ngô đồng còn gắn liền với sự hình thành và phát triển của vùng đất Cù Lao Chàm, trong đó ẩn chứa những tâm tư, tình cảm của người dân xứ đảo. Sản phẩm của nghề là kết quả của quá trình lao động và sáng tạo liên tục của cư dân nơi đây.

Có thể nói, nghề đan võng ngô đồng ở Cù Lao Chàm là nghề truyền thống đặc trưng của địa phương nói riêng, của dân tộc nói chung. Những tri thức dân gian trong việc khai thác nguyên liệu và đan võng ngô đồng là cơ sở quan trọng để đảm bảo sự tồn tại của nghề truyền thống này ở Cù Lao Chàm, duy trì bền vững di sản văn hóa của tiền nhân để lại. Do đó, đây là một nghề truyền thống có vai trò rất quan trọng đối với đời sống cộng đồng cư dân Cù Lao Chàm. 

Với những giá trị nổi bật nêu trên, nhằm bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể, UBND tỉnh Quảng Nam đã giao Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, UBND thành phố Hội An tổ chức điều tra, xây dựng hồ sơ khoa học di sản văn hóa phi vật thể đối với: “Nghề làm nhà tre, dừa ở Cẩm Thanh thành phố Hội An, tỉnh Quảng Nam” và “Nghề đan võng ngô đồng thành phố Hội An, tỉnh Quảng Nam”.

UBND tỉnh Quảng Nam cho biết, đến nay, hồ sơ khoa học Di sản văn hóa phi vật thể nêu trên đã hoàn thành theo đúng quy định, địa phương đề nghị Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xem xét, quyết định đưa “Nghề làm nhà tre, dừa ở Cẩm Thanh thành phố Hội An, tỉnh Quảng Nam” và “Nghề đan võng ngô đồng thành phố Hội An, tỉnh Quảng Nam” vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

Q.H