Hội đồng Dân tộc Quốc hội khảo sát, đánh giá kết quả thực hiện Chương trình MTQG phát triển KT-XH vùng đồng bào DTTS tại Quảng Nam

Cùng dự có Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Cao Thị Xuân, cùng đoàn công tác của Quốc hội. Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trần Anh Tuấn - Trưởng ban Chỉ đạo các chương trình mục tiêu quốc gia tỉnh; cùng đại diện lãnh đạo các sở, ban ngành của tỉnh làm việc với đoàn.

Theo báo cáo của Sở Dân tộc và Tôn giáo, giai đoạn 2022 - 2025, tổng nguồn vốn đã phân bổ cho Chương trình trên địa bàn đạt hơn 2.962 tỷ đồng/3.033 tỷ đồng kế hoạch vốn; trong đó gần 2.480 tỷ đồng từ ngân sách Trung ương, khoảng 372 tỷ đồng từ ngân sách địa phương và hơn 111 tỷ đồng từ vốn vay.

Quảng Nam đã triển khai 10 dự án và 14 tiểu dự án, tập trung chủ yếu vào các lĩnh vực phát triển sản xuất, nâng cấp cơ sở hạ tầng, định canh định cư, y tế, giáo dục, bảo tồn văn hóa và hỗ trợ sinh kế. Tính đến hết năm 2024, tổng giải ngân đạt trên 1.638 tỷ đồng, tương đương 57,5% kế hoạch, trong đó vốn đầu tư đạt 67% và vốn sự nghiệp đạt 48%. Ước đến hết năm 2025, tổng giải ngân đạt khoảng 93% kế hoạch.

Phát biểu tại cuộc họp, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trần Anh Tuấn cho biết: Toàn tỉnh hiện có hơn 330 nghìn người sinh sống tại khu vực dân tộc thiểu số và miền núi, chiếm khoảng 20% diện tích đất đai và hơn 9% dân số toàn tỉnh, tập trung chủ yếu ở các huyện Đông Giang, Tây Giang, Nam Giang, Phước Sơn, Bắc Trà My và Nam Trà My. Đây là vùng có địa hình hiểm trở, giao thông khó khăn, điều kiện phát triển kinh tế còn nhiều hạn chế. Mặc dù vậy, Chương trình đã mang lại nhiều chuyển biến rõ nét. Đồng bào các DTTS đã có nhiều thay đổi về nhận thức trong phát triển sản xuất, trong học nghề, lập nghiệp, xây dựng đời sống nông thôn mới, nâng cao ý thức gìn giữ và phát triển bản sắc văn hóa của từng dân tộc, tự thân nỗ lực vươn lên. Từ nguồn lực đầu tư, hỗ trợ của Chương trình đã khơi dậy nguồn lực trong dân, tập trung giải quyết các yêu cầu bức xúc, thiết thực về đời sống và sản xuất; từng bước giải quyết nhu cầu thiết thực cho các hộ sắp xếp, ổn định dân cư, xóa nhà tạm, chuyển đổi nghề, chuyển dịch cơ cấu sản xuất, trồng trọt, chăn nuôi; nâng cao mức sống văn hoá, tinh thần, vật chất cho người dân.

Thu nhập bình quân đầu người dân tộc thiểu số tăng từ 20 triệu đồng năm 2020 lên 24,3 triệu đồng năm 2024 và dự kiến đạt 27,84 triệu đồng năm 2025. Cơ sở hạ tầng thiết yếu được cải thiện mạnh mẽ: 100% xã có đường bê tông kết nối trung tâm huyện, 98,8% thôn có đường đến trung tâm xã, 99,5% hộ dân sử dụng điện lưới quốc gia, 100% trường học và trạm y tế xã được xây dựng kiên cố…

Tỉnh Quảng Nam cũng đặt mục tiêu đến năm 2030 thu nhập bình quân người dân tộc thiểu số bằng một nửa mức bình quân chung cả nước; mỗi năm giảm trên 3% hộ nghèo; 60% trường lớp đạt chuẩn quốc gia; 99% hộ dân tham gia bảo hiểm y tế; và 100% xã khó khăn có hệ thống truyền thanh và điểm cung cấp thông tin công cộng phục vụ người dân.

Bên cạnh những kết quả tích cực đạt được, trong quá trình triển khai Chương trình vẫn còn một số tồn tại. Tại buổi làm việc, tỉnh Quảng Nam cũng đã chỉ ra những bất cập, vướng mắc, kiến nghị những giải pháp tháo gỡ. Theo lãnh đạo tỉnh Quảng Nam, một số nội dung bị trùng lắp với các chính sách giảm nghèo bền vững, đối tượng thụ hưởng ở một số tiểu dự án không còn phù hợp. Bên cạnh đó, việc thiếu hướng dẫn kịp thời từ các bộ, ngành Trung ương đã khiến việc điều chỉnh kế hoạch, dự toán và giải ngân vốn gặp khó khăn, đặc biệt là đối với nguồn vốn sự nghiệp. Ngoài ra, việc phân định vùng thụ hưởng hiện nay chỉ dựa vào tỷ lệ dân tộc thiểu số từ 15% trở lên mà chưa tính đến đặc thù địa hình, thời tiết cũng gây ra bất cập trong xác định chính sách hỗ trợ phù hợp…

Phát biểu tại buổi làm việc, ông Nguyễn Lâm Thành- Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc ghi nhận những nỗ lực, kết quả tỉnh Quảng Nam đạt được và chia sẻ với những khó khăn trong quá trình tổ chức thực hiện.

Định hướng một số nhiệm vụ trong thời gian tới, ông Nguyễn Lâm Thành đề nghị Quảng Nam cần phát huy yếu tố nội sinh, truyền thống đoàn kết của các đồng bào dân tộc thiểu số để thực hiện đạt các chỉ tiêu trong thực hiện Chương trình. Tăng cường chấn chỉnh trong quá trình thực hiện, đảm bảo tính hiệu quả; đẩy mạnh công tác thông tin tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho người dân, để người dân hưởng ứng, thật sự là chủ thể thực hiện chương trình

Ông Nguyễn Lâm Thành cũng lưu ý về việc chú trọng công tác sắp xếp bố trí dân cư gắn với tổ chức sản xuất. Nâng cao chất lượng dịch vụ y tế gắn với công tác dân số và các hoạt động tuyên truyền về bình đẳng giới, tảo hôn. Nâng cao chất lượng đào tạo, đặc biệt là đào tạo nghề vùng đồng bào DTTS và miền núi. Tăng cường sản xuất nông lâm nghiệp, bao sản xuất theo chuỗi. Song song đó, tăng cường bảo tồn văn hóa gắn với phát triển du lịch.