Ngăn chặn hóa đơn bất hợp pháp, chống thất thu ngân sách nhà nước

Nhận diện dấu hiệu gian lận, vi phạm pháp luật về hóa đơn điện tử

Chủ trì hội nghị đánh giá các dấu hiệu gian lận về hóa đơn điện tử (HĐĐT) tăng cường công tác quản lý, phòng chống gian lận trong sử dụng hóa đơn điện tử, ông Nguyễn văn Tiếp - Cục trưởng Cục Thuế nhận định, các đối tượng thành lập cùng lúc nhiều doanh nghiệp (DN), hoặc mua lại DN đã hoạt động được một thời gian, sau đó đăng ký, hoặc thay đổi thông tin người đại diện theo pháp luật để xuất bán hóa đơn trong một thời gian ngắn (trên dưới 1 năm) và ngừng hoạt động để tránh việc thanh tra, kiểm tra của các cơ quan chức năng, nhất là cơ quan thuế. Trong quá trình hoạt động, các DN này thường thay đổi địa chỉ liên tục, khi biết cơ quan thuế đưa vào kế hoạch thanh tra, kiểm tra thì DN làm thủ tục tạm ngừng hoạt động...

Theo đó, Cục Thuế đã nhận diện một số ngành nghề kinh doanh có dấu hiệu vi phạm, rủi ro cao về hóa đơn như kinh doanh mua bàn vật liệu xây dựng; khai thác tài nguyên, khoáng sản; cung cấp nhân công; bán các mặt hàng cho đơn vị khác xuất khẩu hoặc trực tiếp xuất khẩu (đặc biệt là xuất khẩu qua biên giới theo đường tiểu ngạch); mua bán các mặt hàng không phù hợp với điều kiện, đặc điểm từng vùng, miền… Về năng lực sản xuất, kinh doanh: tài sản cố định không có hoặc có nhưng giá trị thấp; số lao động ít so với quy mô của doanh nghiệp; đăng ký vốn điều lệ thấp nhưng doanh thu phát sinh cao bất thường.

Cùng với đó, người đại diện pháp luật thường xuyên thay đổi hoặc trước đó cùng là người đại diện pháp luật của doanh nghiệp đã bỏ địa chỉ kinh doanh; kế toán doanh nghiệp cũng thường xuyên thay đổi; các doanh nghiệp có quan hệ liên kết. Trụ sở doanh nghiệp thường xuyên thay đổi địa chỉ. Đó là những chiêu trò thành lập DN không nhằm mục đích hoạt động sản xuất, kinh doanh mà hướng đến việc mua, bán và sử dụng hóa đơn để chiếm đoạt tiền thuế của Nhà nước.     

Phối hợp trao đổi thông tin, cập nhật danh sách rủi ro cao

“Tình trạng mua, bán, sử dụng hóa đơn bất hợp pháp đã diễn ra đến lúc báo động, ngành Thuế phải chủ động vào cuộc một cách quyết liệt, thực hiện đồng bộ các giải pháp, biện pháp để ngăn chặn, xử lý nghiêm minh đúng pháp luật, chống gian lận tiền thuế của Nhà nước, xây dựng môi trường kinh doanh minh bạch, bất luận là ai cũng phải có nghĩa vụ đóng thuế cho Nhà nước theo pháp luật quy định” - Cục trưởng Nguyễn Văn Tiếp nói.

Trước hết, người đứng đầu ngành Thuế tỉnh chỉ đạo các phòng, chi cục thuế phải tập trung tiến hành rà soát, thu thập thông tin, phân tích dữ liệu trên hệ thống quản lý hóa đơn của ngành để xác định người nộp thuế có dấu hiệu rủi ro cao về hóa đơn, đối chiếu với tình hình hoạt động sản xuất, kinh doanh, thực tế quản lý thuế để xác định người nộp thuế đưa vào diện rủi ro cao về hóa đơn để thực hiện giám sát trọng điểm, tiến hành thanh tra, kiểm tra đột xuất tại trụ sử người nộp thuế theo chuyên đề chống gian lận hóa đơn. 

Trường hợp phát hiện hành vi vi phạm pháp luật về thuế, về hóa đơn kịp thời xử lý, nếu vi phạm mức độ nặng chuyển hồ sơ sang cơ quan công an để xử lý theo Bộ Luật hình sự. Trước mặt cũng như lâu dài cơ quan thuế phối hợp chặt chẽ với cơ quan cảnh sát điều tra và các cơ quan chức năng như hải quan, ngân hàng, quản lý thị trường, công thương, thông tin và truyền thông để trao đổi thông tin, kịp thời phát hiện các hợp trường hợp gian lận hóa đơn xử lý điểm một số tổ chức, cá nhân vi phạm để răn đe, cảnh báo. Công khai danh tính trên phương tiện thông tin đại chúng theo quy định Luật Quản lý thuế.

Có thêm công cụ để phát hiện hóa đơn bất hợp pháp

Mới đây, ngày 24/4 Tổng cục Thuế đã triển khai Trung tâm cơ sở dữ liệu hóa đơn điện tử với chức năng phân tích dữ liệu, phục vụ công tác quản lý rủi ro về hóa đơn điện tử. Hệ thống này, công nghệ trí tuệ nhân tạo được áp dụng vào việc ngôn ngữ tự nhiên, xác định các hóa đơn mua bán cùng loại hàng hóa, từ đó xác định hóa đơn có giá trị mua bán bất thường.

Và công cụ này sẽ giúp cơ quan thuế lọc được những hóa đơn mua bán hàng hóa trọng điểm để phân tích chuyên sâu trong hàng tỷ hóa đơn và đa dạng các hàng hóa, dịch vụ khác nhau, phát hiện các trường hợp gian lận hoàn thuế qua xuất khẩu đã nâng khống giá hàng hóa xuất khẩu gấp hàng chục lần.

Ngoài ra, hệ thống cũng sẽ thiết lập được chuỗi các DN có pháp sinh giao dịch mua bán, từ đó xâu chuỗi các DN có giao dịch mua bán cùng loại mặt hàng, giúp cơ quan thuế truy xuất được nguồn gốc của hàng hóa và giá trị gia tăng giữa các khâu, để bổ sung vào kế hoạch thanh tra, kiểm tra; kết hợp phân tích chuỗi mua bán mặt hàng rủi ro để phát hiện các trường hợp nghi ngờ gian lận hoàn thuế tiến hành thanh tra, kiểm tra tại trụ sở người nộp thuế để chống gian lần thuế./.

Văn Dũng