Người Ca Dong noi gương Bác Hồ

Lập làng trong gian khó

Thôn 4, xã Trà Dơn (trước đây là thôn 5) chỉ có 2 ngôi làng nằm biệt lập bởi nhiều dãy núi cao, vực thẳm. Để đến được đây cách duy nhất là đi bộ từ xã Trà Dơn lên với thời gian gần 10 tiếng lội bộ giữa rừng núi bao la.

Người dân nơi đây quanh năm lặn lội vào rừng để tìm cái ăn, nối nghiệp cha ông phát triển nghề trồng quế truyền thống. Không cao sang nhưng rất đủ đầy.

Theo lời kể, lúc giặc Mỹ không còn ve vãn trên đầu, trên đỉnh núi, những người Ca Dong từng sống ẩn dật, đánh Mỹ trong rừng già bắt đầu gặp gỡ và tề tựu về đây lập làng. Già làng Hồ Văn Đường cho biết, năm 1972, chừng mười hộ dân đã bắt đầu chia nhau đi tìm những mảnh đất đẹp để an cư.

“Thôn 4 hiện tại nằm trên triền đồi nhưng không quá dốc, bao quanh bởi thác nước và cây ối um tùm, ít thú dữ, lại thuận lợi cho việc canh tác nên chúng tôi quyết định chọn dừng chân ở đây để ở, đến nay làng cũng đã tồn tại được gần 52 năm rồi” – già Đường nói.

Suốt 52 năm qua, với đôi tay, khối óc của mình, bằng ý chí và nghị lực, người dân thôn 4 giàu truyền thống cách mạng đã cần mẫn đắp bồi nên hai ngôi làng đẹp như cổ tích. Từ số ít gia đình định cư ban đầu, đến nay thôn 4 có 66 hộ với 283 nhân khẩu.

Từ làm nông nghiệp, sống dựa vào rừng thì nay, thôn 4 đã trở thành vựa quế lớn của vùng Nam Trà My. Làng vùng sâu nhưng lớp lớp thôn dân ở đó luôn phấn đấu từng ngày xây dựng cuộc sống ấm no, hạnh phúc. Là hình mẫu lý tưởng của một lâm thôn xứ Quảng.

Đoàn kết vươn lên

Cộng đồng người Ca Dong tại thôn 4 xã Trà Dơn sống trong hai ngôi làng Ông Thái và Ông Vanh. Bao đời nay, họ vẫn duy trì nếp sống đoàn kết, thương yêu, đùm bọc nhau, vượt qua những nghịch cảnh để cùng xây dựng cuộc sống ấm no, sung túc.

Nhoi nhóc trong ngôi nhà còn đang dang dở, 5 đứa con của chị Hồ Thị Lễ (làng Ông Thái) được biết đến là con chung của làng. Ngày chồng đột ngột mất, chị Lễ đang mang bầu đứa thứ năm. “Không có bà con thì chắc mẹ con mình không sống nổi. Khi nghe tin chồng mình mất, già trẻ trong làng kéo đến động viên, người cho tiền, người cho thóc, cả làng xúm lại để lo ma chay cho chồng mình, mình biết ơn họ lắm” – chị Lễ trải lòng.

Ông Trần Ngọc Quý – Bí thư Chi bộ kiêm Trưởng thôn 4 cho biết, do quá vất vả nên bà con biết chỉ có cách dựa vào nhau mới tồn tại được, đoàn kết, thương yêu, đùm bọc nhau đã trở thành truyền thống quý qua bao đời nay của nhân dân thôn 4. Nhiều năm qua, việc thôn, việc làng đã trở thành việc chung, không ai so đo, than phiền.

“Việc gì đã xác định là việc chung thì nhà nào cũng tham gia, việc của từng hộ thì làng vào giúp, rồi sau này đổi công, không đổi được cũng không sao. Như lúc chồng chị Lễ mất, cả làng người bó củi, bó rau đến giúp ma chay, lúc chị sinh khó, mỗi hộ cử 1 người thành nhóm hai mươi mấy người thay nhau khiêng chị về xã mất hơn 10 tiếng đồng hồ, lúc đi thì cơm nắm, khi về ăn mì tôm khô” – Ông Quý nói.

Vào thôn 4 đợt này, đường đi đã có phần đỡ vất vả hơn đôi chút, nhờ có tuyến đường mở từ xã Trà Leng vào, thời gian giảm đi phân nửa. Đời sống bà con trong thôn cũng đỡ vất vả đi nhiều. Chúng tôi nghe mấy anh cán bộ xã bảo, thôn 4 giàu nhất xã, tưởng đùa mà thật. Họ thực sự giàu, giàu về ý chí, giàu về nghị lực và đặc biệt là những đồi quế gốc Trà My cổ thụ hàng chục năm tuổi.

Không đâu xa, như ông Hồ Văn Vân – Phó Chủ tịch UBND xã Trà Dơn cũng là người con của thôn 4. Năm lên mười, ông một mình về xã Trà Bui (Bắc Trà My) để theo học lớp 4. Con cháu ham học, dân làng rất quý. Ngày rời làng, bà con gói nếp, bọc thịt cho anh Vân đi học cái chữ.

 Trong mắt người làm ông bà, cha mẹ ở hai làng ông Thái, ông Vanh, “trẻ em hôm nay, thế giới ngày mai”. Họ làm mọi thứ để con cháu đỡ vất vả như mình, tới mùa đót hái đót, mùa ruộng làm ruộng, họ kiếm tiền chỉ để cho con cái học hành tử tế. Nhờ vậy mà trẻ em trong thôn có được cuộc sống đủ no, đủ mặc và được học hành.

Nói như ông Trần Ngọc Quý: “Chỉ có học mới thay đổi được tưong lai con người, thay đổi hành vi, cách sống, cách tính toán để phát triển kinh tế. Đời chúng tôi khổ thật, nhưng nhất định không để đời con cháu chúng tôi phải khổ chỉ vì không được học hành đến nơi đến chốn”.

Ông Hồ Văn Lợi - Chủ tịch UBND xã Trà Dơn cho hay, mặc dù là thôn xa nhất nhưng các cháu có nhà ở thôn 4 luôn đến trường đầy đủ, nhà trường không phải đến từng hộ để vận động các em ra lớp như một số nơi khác.

“Riêng đối với lĩnh vực giáo dục, thôn 4 có tỉ lệ lên lớp, tốt nghiệp các cấp học, thậm chí là đỗ đại học luôn cao hơn so với mặt bằng chung của xã. Nhiều em ra trường đã trở thành kỹ sư, bác sĩ, giáo viên và trở về công tác tại các cơ quan, địa phương trên địa bàn huyện. Kết quả này có được, một phần lớn nhờ sự động viên từ phía gia đình, từ làng” – ông Lợi nói.

Ôn Hồ Văn Liên – Bí thư Đảng ủy xã Trà Dơn nhận xét, thôn 4 mặc dù là thôn xa xôi nhất, thiếu thốn nhiều mặt nhưng đời sống vật chất, tinh thần của bà con nơi đây cơ bản đảm bảo, thậm chí họ dư giả về kinh tế.

“Bà con có tinh thần đoàn kết giúp đỡ nhau trong việc xây dựng thôn làng. Nằm ở một vùng rất xa nhưng bà con rất có ý thức, làng nóc xanh sạch đẹp, nhà cửa khang trang hơn so với các thôn khác. Quan trọng nhất là bà con có tinh thần tự lực, tự cường, không trông chờ ỷ lại mà biết vươn lên. Đây thực sự là điểm sáng trong việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Bác Hồ” – ông Liên nói.