Người Xê Đăng trồng rừng bảo vệ môi trường

Nếu như ở xã Trà Nam (Nam Trà My) có hàng trăm hộ gia đình tự giác lập các chốt canh dọc đường Quốc lộ 40B để thay nhau canh giữ, bảo vệ rừng thì ở tại Trà Linh có nhiều người dân tự bỏ tiền túi ra để trồng rừng, phục hồi rừng. Một việc làm hết sức nhân văn và đem lại hiều giá trị thiết thực.

Trà Linh trước đây là xã khó khăn nhất của vùng núi Trà My. Đa số người đồng bào Xê Đăng sống chủ yếu dựa vào việc phát nương, tỉa rẫy. Vì vậy mà nhiều cánh rừng già cứ ngày càng bị thu hẹp để thế chân cho những nương ngô, rẫy lúa phục vụ đời sống dân lành. Hơn nữa do tập quán du canh cũng làm cho diện tích rừng già bị xâm hại nhiều.

Nhưng từ khi cây sâm Ngọc Linh đem về giàu có cho dân làng, bà con Xê Đăng đã nhận thấy giá trị từ rừng già và tập trung bảo vệ hết sức nghiêm ngặt. Đặc điểm cây sâm Ngọc Linh là sống dưới tán rừng, nơi có độ che phủ trên 80% và nhiệt độ giao động ở mức 20oC trở xuống. Vì lẻ đó mà muốn trồng sâm thì phải giữ rừng, phục hồi rừng. 

Người tiên phong trong phong trào trồng rừng trên đất nương rẫy ở Trà Linh là ông Hồ Văn Du, người gắn bó hơn 40 năm với cây sâm Ngọc Linh. Ông Du cho biết, ở Trà Linh không có cây trồng nào có giá trị cao như cây sâm Ngọc Linh. Trong khi dân làng cứ phát rẫy đã khiến cho diện tích trồng sâm bị thu hẹp, môi trường phát triển bị ảnh hưởng từ việc đốt nương và nhiệt độ tăng lên. Nhận thấy hệ lụy đó nên ông Du đã khoanh hơn 3 héc ta đất rẫy sát vùng sâm để tái sinh. Ông đưa những cây bản địa trồng trên toàn bộ diện tích này. Đến nay cây tái sinh đã cao hơn 4 mét và dần tạo độ che phủ, tạo lớp đất mùn trở lại. Để không lãng phí diện tích đất tái sinh rừng, ông Du đưa cây giảo cổ lam và sâm nam trồng dưới tán để tăng thu nhập. "Chừ mình không lo trồng rừng, lấy lại màu xanh cho rừng thì sau này con cháu lấy đất đâu để trồng sâm Ngọc Linh" - ông Du khẳng định.

Còn đối với ông Nguyễn Văn Lượng, một tỉ phủ trồng sâm ở Trà Linh cũng đã mua hơn 5 héc ta đất rẫy của dân làng nằm ngoài rìa vùng sâm gia đình để tái sinh rừng. Ông Lượng đưa nhiều cây gỗ bản địa để trồng với tâm niệm mình sống nhờ rừng thì phải giữ rừng bền vững cho tương lai. Phong trào người dân trồng rừng trên đất nương rẫy ở Trà Linh hiện đã lan tỏa đến rất nhiều làng từ Măng Lùng tới Kon Pin, Tắc Ngo... Hay như ở làng Tắc Lan thôn 3 thì các tỉ phú trồng sâm đang thi nhau làm nhà xây kiên cố thay cho nhà gỗ để khỏi phải xâm hại tới rừng tự nhiên. Mặc dù chi phí xây nhà nơi rẻo cao này tốn bạc tỉ nhưng bà con vẫn phấn khởi bởi mỗi cây rừng xanh tốt sẽ chở che cho cây sâm phát triển và đem về no ấm giàu sang. "Chúng tôi thấy đây là tín hiệu hết sức đáng mừng. Bà con sống nhờ rừng, gắn bó và giữ rừng thì màu xanh thiên nhiên sẽ phát triển bền vững. Tới đây chúng tôi sẽ nhân rộng phong trào này ra toàn huyện gắn với phát triển các loại cây dược liệu dưới tán để khôi phục lại diện tích rừng bị xâm hại" - Giám đốc khu bảo tồn thiên nhiên Ngọc Linh Nguyễn Đình Hoan cho biết.

Với ý thức tự giác phục hồi lại những cánh rừng bị phát nương tỉa rẫy trước đây, người Xê Đăng ở Trà Linh đang "bồi thường" lại cho thiên nhiên và họ đã thổi thêm làn gió mới vào việc quản lý, bảo vệ rừng ở Nam Trà My.