Sáp nhập Tam Kỳ, Núi Thành, Phú Ninh, làm cơ sở xây dựng và phát triển đô thị loại I trực thuộc tỉnh

Cuộc họp do đồng chí Phan Việt Cường- Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh, Trưởng Ban Chỉ đạo; đồng chí Lê Văn Dũng- Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Trưởng đoàn ĐBQH tỉnh; đồng chí Lê Trí Thanh- Chủ tịch UBND tỉnh chủ trì.

Báo cáo tại cuộc họp, Giám đốc Sở Xây dựng Nguyễn Phú cho biết, thực hiện Đề án Xây dựng và phát triển đô thị loại I dựa trên quy hoạch, sắp xếp 03 đơn vị hành chính: Tam Kỳ, Phú Ninh và Núi Thành theo Nghị quyết 08 của Tỉnh ủy, Ban Chỉ đạo đã chỉ đạo hoàn thiện hệ thống văn bản tập trung vào các nội dung xây dựng chương trình phát triển đô thị loại I, xây dựng cơ chế về tài chính, hỗ trợ đầu tư, rà soát điều chỉnh các nội dung liên quan đến quy hoạch xây dựng; xây dựng cơ chế chính sách phát triển liên kết vùng; chỉ đạo công tác vận động xây dựng đô thị, với 17 nhiệm vụ trọng tâm. Đồng thời thực hiện đánh giá hiện trạng phát triển tại 03 đơn vị hành chính Tam Kỳ, Núi Thành, Phú Ninh; đề xuất sơ bộ các phương án khu vực phát triển nội thị của đô thị loại I; tổ chức báo cáo, tham vấn ý kiến của 03 địa phương…

Theo Giám đốc Sở Xây dựng Nguyễn Phú, với phương án sáp nhập Tam Kỳ, Núi Thành, Phú Ninh thành một đơn vị hành chính mới sẽ đảm bảo tính chất đô thị động lực của vùng, đảm bảo quy mô diện tích, tiêu chí về dân số và có đủ điều kiện để xây dựng và phát triển một không gian đô thị chiến lược trong tương lai cho Quảng Nam.

Tổng diện tích của vùng đô thị mới là 904km2 , dân số quy đổi gần 450.000 người. Với quy mô đó, cùng các điều kiện tự nhiên, bề dày văn hóa lịch sử, tiềm năng thế mạnh về vị trí, tiềm lực kinh tế, an ninh quốc phòng…cùng với Khu Kinh tế mở Chu Lai, đến nay đã trở thành khu kinh tế ven biển đa ngành, đa lĩnh vực; là đầu mối giao thương quan trọng, cửa ngõ logistic thông qua cụm hạ tầng chiến lược sân bay, cảng biển; đã dần trở thành khu công nghiệp ô tô và phụ trợ ngành ô tô, hàng không; khí điện và hoá dầu; dệt may và phụ trợ…không chỉ góp phần thúc đẩy mạnh mẽ phát triển kinh tế Quảng Nam mà còn là hạt nhân, động lực cho cả vùng. Hơn nữa, Đồ án Quy hoạch tỉnh Quảng Nam thời kỳ 2021-2030 và tầm nhìn đến 2050 đang được lập, đã đặt ra kỳ vọng để phát triển Quảng Nam trở thành cực tăng trưởng quan trọng của vùng kinh tế trọng điểm miền Trung- Tây Nguyên. Mặt khác, với yếu tố lịch sử, văn hoá và kinh tế - xã hội của 03 địa phương đều thuộc phủ Tam Kỳ xưa. Từ một huyện chung, đến năm 1963 huyện Tam Kỳ được chia thành 03 đơn vị hành chính, gồm huyện Nam Tam Kỳ, Bắc Tam Kỳ và thị xã Tam Kỳ. Năm 1975, khi đất nước thống nhất, 03 huyện trên lại được sáp nhập thành huyện Tam Kỳ có diện tích lớn nhất tỉnh Quảng Nam- Đà Nẵng lúc bấy giờ. Năm 1983, lại thành lập mới huyện Núi Thành và thị xã Tam Kỳ theo Quyết định số 144-HĐBT, ngày 03.12.1983 của Hội đồng Bộ trưởng. Năm 2005, theo Nghị định 01/2005/NĐ-CP, ngày 05.01.2005 của Chính phủ điều chỉnh địa giới hành chính thị xã Tam Kỳ và thành lập huyện Phú Ninh. Như vậy có thể khẳng định, tuỳ theo yêu cầu của thực tiễn, Tam Kỳ đã từng nhiều lần sáp nhập, chia tách địa giới hành chính cho phù hợp, 03 địa phương Phú Ninh, Núi Thành và Tam Kỳ có nguồn gốc từ một đơn vị hành chính. 

Đồng chí Nguyễn Phú cũng cho biết thêm, tuy nhiên, nếu xét riêng về tiêu chí đô thị loại I, phân tích cơ học ở thời điểm hiện tại, sau khi sáp nhập 03 địa phương thì một số tiêu chí sẽ giảm và chưa đạt tiêu chí đô thị loại 1, như: mật độ dân số toàn đô thị khá thấp 524 người/km2 (yêu cầu tối thiểu 2.000 người/km2); tỷ lệ lao động phi nông nghiệp khu vực nội thị là 67% (yêu cầu tối thiểu 85%), một số tiêu chí về trình độ phát triển hạ tầng, kiến trúc cảnh quan đô thị (nhà ở, công trình công cộng, giao thông- tỷ lệ mật độ đường rộng 7,5m trở lên trong khu nội thị, cấp nước, thoát nước...) sẽ giảm so với Tam Kỳ hiện tại. Song nếu tập trung bằng nhiều giải pháp tích cực, cùng với huy động mạnh mẽ các nguồn lực thì Tam Kỳ đạt các tiêu chí đô thị loại 1 vào năm 2030 là khả thi. Phương án này có tính toàn diện và dễ tạo sự đồng thuận.

Tại cuộc họp, thành viên Ban Chỉ đạo và đại diện lãnh đạo thành phố Tam Kỳ, huyện Phú Ninh, Núi Thành hoàn toàn thống nhất chủ trương sáp nhập để tập trung xây dựng, phát triển đô thị loại I trực thuộc tỉnh. Đồng thời cũng kiến nghị một số vấn đề như: Đẩy mạnh công tác tuyên truyền trong nhân dân về ý nghĩa của việc sấp nhập 03 đơn vị hành chính này; trong quá trình xây dựng đề án sáp nhập phải  có tính định hướng về quy hoạch cơ sở hạ tầng, giao thông, cũng như các vấn đề trọng tâm khác; chú trọng công tác bồi dưỡng nâng cao trình độ nguồn nhân lực…

Phát biểu tại cuộc họp, Chủ tịch UBND tỉnh Lê Trí Thanh thống nhất cao với phương án sáp nhập 03 đơn vị hành chính Tam Kỳ, Phú Ninh, Núi Thành. Đồng chí Lê Trí Thanh cho rằng, việc sáp nhập hoàn toàn có cơ sở khoa học, phù hợp về văn hóa vùng miền…Đồng thời, yêu cầu Sở Nội vụ và Sở Xây dựng chủ trì đề xuất các nhiệm vụ liên quan trong xây dựng đề án sáp nhập cũng như xây dựng, phát triển đô thị loại I. Sở Kế hoạch và Đầu tư nghiên cứu xây dựng cơ chế đặc thù cho 03 đơn vị này trên lộ trình sáp nhập. 

Cùng với quan điểm trên, Bí thư Tỉnh ủy Phan Việt Cường cho biết,  việc sáp nhập này nhằm tập trung nguồn lực, nhân lực để thực hiện tốt nhiệm vụ xây dựng, phát triển đô thị loại I của tỉnh nhà. Thông qua việc sáp nhập này sẽ góp phần nâng cao đời sống người dân, thu hút đầu tư, thúc đẩy và hình thành các đô thị vệ tinh…Đồng chí Phan Việt Cường cũng yêu cầu các thành viên Ban Chỉ đạo hoàn thành báo cáo tình hình thực hiện Nghị quyết 08, trên cơ sở đó BTV Tỉnh ủy sẽ kết luận, đưa ra các giải pháp hoàn thiện. 

Đối với cơ chế đầu tư, đồng chí Phan Việt Cường cho biết, vẫn tiếp tục đầu tư hạ tầng cho 3 đơn vị hành chính nhưng phải có tính quy mô, tương thích với tiêu chí của đô thị loại I. Song song đó tạm dừng việc đầu tư xây dựng trụ sở cấp huyện; đối với trụ sở cấp xã tiếp tục đầu tư…Phấn đấu đến quý II-2023 trình Quốc hội xem xét thông qua đề án sáp nhập Tam Kỳ, Núi Thành, Phú Ninh và  đến năm 2024 tiến hành sáp nhập.